Przebieg formacji zakonnej

FORMACJA

Formacja zakonna ma na celu rozwój życia konsekrowanego od chwili wstąpienia do zakonu aż do spotkania z Bogiem w chwili śmierci. Dla nas klarysek, formacja jest procesem przyoblekania się w Chrystusa na franciszkańskiej drodze ewangelicznego życia.

Z konstytucji Sióstr Klarysek od Wieczystej Adoracji.

ASPIRAT

Aspiratura, rozumiana jako poznanie klasztoru przez kandydatkę i kandydatki przez wspólnotę zakonną, obejmuje szereg wzajemnych kontaktów. Jest to także czas rozeznawania, zasłuchania w Boży głos, by jak najlepiej rozpoznać Jego wolę. „Pan Jezus uczył, że ten, kto podejmuje jakieś ważne dzieło, powinien najpierw dobrze rozważyć, czy (Łk 14,28)… Mieć na wykończenie oznacza posiadać uzdolnienia naturalne i psychologiczne, zdrową otwartość na innych, równowagę psychiczną, ducha wiary i silną wolę, które umożliwiają podjęcie życia wspólnotowego, w czystości, w posłuszeństwie, w ubóstwie i klauzurze” (z instrukcji o żeńskim życiu kontemplacyjnym Dykasterii ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego „Cor orans”). Aspiratura nie jest etapem formacji w ścisłym tego słowa znaczeniu. Jest to okres trwający przynajmniej dwanaście miesięcy, służący wzajemnemu poznawaniu. Kandydatki, po okresie dokładnego rozeznania, mogą zostać wpuszczone zza klauzurę, by mieć możliwość skonfrontowania się z realnym, bezpośrednim doświadczeniem życia wspólnotowego i klauzurowego. Każdy z etapów formacji początkowej ma dopomóc w podjęciu świadomej i dobrowolnej decyzji o całkowitym oddaniu się na wyłączną służbę Bogu, Kościołowi i wspólnocie.

 

POSTULAT

Po okresie wstępnego rozeznania, rozpoczyna się postulat. Kandydatka otrzymuje skromny strój postulantki i rozpoczyna życie we wspólnocie. Jest to etap konieczny i poprzedzający bezpośrednio rozpoczęcie nowicjatu. W tym czasie, „kandydatka potwierdza swoja stanowczą wolę nawrócenia poprzez stopniowe przechodzenie od życia świeckiego do monastycznego życia kontemplacyjnego. Postulat umożliwia bardziej bezpośrednie i konkretne doświadczenie życia we wspólnocie według określonego charyzmatu” („Cor orans”), dzieląc radości i smutki konkretnego domu zakonnego i poznając inne siostry. Postulantki pozostają pod opieką mistrzyni i kontynuują swoją formację duchową i ludzką. „Postulat trwający przynajmniej dwanaście miesięcy może być w razie konieczności przedłużony, ale nie powinien przekraczać dwóch lat.”

W naszym Zakonie, w dniu rozpoczęcia postulatu ma miejsce specjalna ceremonia w chórze, której elementem jest m.in. poniższy dialog. Wobec zgromadzonych mniszek, ksieni pyta aspirantkę: Droga Siostro, o co prosisz? Aspirantka odpowiada: Proszę o przyjęcie mnie do Postulatu tego Zgromadzenia, abym pracując nad własnym uświęceniem i poświęcając się wieczystej adoracji Przenajświętszego Sakramentu, mogła skuteczniej współdziałać w Odkupieńczym dziele Chrystusa, w tym Zakonie Serafickim pod opieką św. O. N. Franciszka i św. M. N. Klary. Ksieni: Czy chcesz przygotować się do rozpoczęcia życia zakonnego, nie szukać nic innego, jak tylko poświęcenia się Panu Jezusowi w Przenajświętszym Sakramencie? Odpowiedź: Chcę, z pomocą łaski Bożej. Na koniec ceremonii, nowa postulantka otrzymuje medal z wizerunkiem św. O. N. Franciszka, który od tej pory będzie nosiła na szyi.

 

NOWICJAT

Po czasie postulatu, mają miejsce obłóczyny – postulantka otrzymuje Habit św. Zakonu, do którego pragnie przynależeć , biały welon oraz nowe imię. Rozpoczyna się nowicjat, który trwa dwa lata, z których drugi rok jest rokiem kanonicznym – wówczas nowicjuszka nie może utrzymywać żadnych kontaktów ze światem zewnętrznym – siostrze nie wolno przyjmować gości, mieć telefonów, prowadzić korespondencji – jest to czas całkowitego oderwania się od świata, by ściśle zespolić się ze swoim Oblubieńcem. Nowicjat nazywany jest okresem zakładania fundamentu pod budowę życia zakonnego i niezwykle ważne jest to, co się z tego czasu wyniesie „Podczas nowicjatu nowicjuszka powinna przede wszystkim pogłębiać swoją przyjaźń z Chrystusem, ponieważ bez niej nigdy nie będzie w stanie podjąć i dotrzymać zobowiązań oddania się Jemu; powinna pragnąć wzrastać w poznawaniu charyzmatu, do którego jest powołana.” („Cor orans”). Nowicjat jest uprzywilejowanym czasem zakorzenienia się w Bogu, w woli pójścia za Jego wezwaniem i czasem wzrastania, dojrzewania do umiłowania wspólnoty i charyzmatu. To także okres formacji, pogłębiania wiedzy i modlitwy. Nowicjat kończy się złożeniem I ślubów zakonnych. Na trzy miesiące przed upływem drugiego roku, nowicjuszka przekłada Ksieni pisemną prośbę o dopuszczenie do profesji św. (określenie to jest zamienne ze sformułowaniem „śluby zakonne”). Przed pierwszymi ślubami, które są określane jako śluby czasowe, siostra odbywa ośmiodniowe rekolekcje w całkowitym milczeniu.

 

JUNIORAT

I śluby zakonne (profesja zakonna) składa się na trzy lata i następnie odnawia co roku aż do ukończenia pięciu lat, tak by okres formacji początkowej wynosił co najmniej dziewięć lat. Siostra po I ślubach staje się już osobą coraz bardziej samodzielną, podejmuje odpowiedzialność za swoją drogę, postawę, otrzymuje do wykonania swoje obowiązki. „Na tym etapie włączenie w życie wspólnoty jest pełne, dlatego też juniorat ma na celu wypróbowanie zdolności profeski czasowej do znalezienia właściwej równowagi między różnymi wymiarami monastycznego życia kontemplacyjnego (modlitwa, praca, relacje siostrzane, studium…), osiągając osobistą syntezę charyzmatu i wcielając do w różnych sytuacjach codziennego życia. Okres formacji początkowej można przedłużyć.” (Cor orans). Przed każdym ponowieniem ślubów, siostra odbywa indywidualne rekolekcje trzydniowe. Śluby poprzedzone są złożeniem prośby przez siostrę i kapitułę konwentu, która decyduje o dopuszczeniu siostry do złożenia ślubów zakonnych. Ceremonia I profesji odbywa się w kościele. Siostra otrzymuje czarny welon oraz monstrancyjkę, którą będzie od tej pory nosić przypiętą do szklaplerza, a także konstytucje zakonne na znak wcielenia do wspólnoty i przyjęcia zobowiązań z tego wynikających oraz zachowania Reguły św. Śluby zakonne składa się na ręce Przełożonej.

 

ŚLUBY WIECZYSTE

Śluby wieczyste – jako wolna i definitywna odpowiedź na Boże wezwanie – stanowią zwieńczenie formacji początkowej i ostatecznie związują siostrę wieczystym przymierzem z Bogiem oraz z Zakonem, do którego pragnie przynależeć. Na określony czas przed ślubami, siostra „wraca” do nowicjatu, by jak najlepiej przygotować się do tej chwili. I podobnie jak przed I profesją zakonną, siostra przed dniem ślubów, odbywa ośmiodniowe rekolekcje w ciszy. Jak mówią nasze Konstytucje: „z chwilą złożenia pierwszej profesji Siostry wiążą się z Zakonem, przyjmują prawa i obowiązki zgodnie z prawem kościelnym (…). Przez profesję wieczystą, Siostry zostają definitywnie wcielone do Zakonu”, stają się pełnoprawnymi członkami wspólnoty. Śluby wieczyste odbywają się w kościele. W ich trakcie ma miejsce konsekracja (wcześniej, profeska kładzie się krzyżem podczas śpiewu litanii do Wszystkich Świętych Zakonu Serafickiego) – kapłan wyciągając ręce nad siostrą, wypowiada specjalną modlitwę – odtąd mniszka całkowicie poświęcona jest Bogu. Na znak tego przymierza otrzymuje obrączkę oraz krzyżyk. Wraz ze złożeniem profesji wieczystej, rozpoczyna się okres formacji stałej, tzn. ciągłej, która trwa przez całe życie. „Celem formacji stałej jest pielęgnowanie i strzeżenie wierności zarówno poszczególnych mniszek jak i całej wspólnoty oraz dokończenie tego, co zostało zainicjowane w formacji początkowej. Formacja stała dokonuje się w kontekście życia codziennego: w modlitwie i w pracy, w świecie relacji, szczególnie w życiu z siostrami we wspólnocie i w stosunkach ze światem zewnętrzny (…) rozwija zdolności duchowe, zawodowe, sprzyja odnowie i dojrzewaniu mniszki, aby mogła w sposób coraz bardziej właściwy służyć klasztorowi, Kościołowi i światu.” („Cor orans).